Экономикалық дағдарыс кезінде кәсіпкерлердің жағдайы не болмақ?

Finreview.info-ның мәліметіне сәйкес, кәсіпорындардың іскерлік белсенділігі сәуірдегі құлдыраудан кейін қайта қалпына келеді. Кірістің өсуіне қызметтің электрондық нысанына көшу мен мемлекет тарапынан қолдаудың ынталандыру шаралары да ықпал етеді, деп жазады Qamshy.kz ақпарат агенттігі.

Коронавирус пандемиясы салдарынан экономика құлдырады. Шағын және орта бизнес субъектілері зардап шекті. Төтенше жағдай режимінен аман-есен шыққан кәсіптер де бар. 

Сәуір айында іскерлік белсенділік индексі – 37,2 пункт, ал қазанда бұл көрсеткіш 48,8-ге дейін өсті.

Елдегі экономиканың жай-күйін және өнеркәсіп өндірісінің, құрылыс секторы мен қызмет көрсету саласының даму перспективаларын сипаттайтын іскерлік белсенділік индексі қазан айында 48,8 пунктке дейін өсті. Бұл 2017 жылдың сәуірінен бастап индекстің алғашқы құлдырауы.

Іскерлік белсенділік индексін Қазақстан Ұлттық Банкі экономиканың үш секторы – өнеркәсіп, құрылыс және қызмет көрсету саласының бизнес өкілдерінің сауалнамалары негізінде дайындайды. Индекс 50-ден жоғары болса елдегі кәсіпкерлік жағдай жақсарғанының белгісі. Егер көрсеткіш төмен болса, онда кәсіпкерлік сектор нашарлайды.

Іскерлік белсенділік индексінің өсуі үшінші ай қатарынан байқалады, яғни шағын және орта бизнес карантин шараларының салдарынан күрт құлдыраудан кейін қайта қалпына келеді. Қазанда өнеркәсіп секторы мен қызмет көрсету саласының кәсіпорындары оң динамиканы көрсетті. 

Кәсіпорын іскерлік белсенділігінің жандануы аясында бизнес-ахуалдың индексі де қалпына келтірілуде. Сәуірдегі жағдайдан кейін -32,5 пунктке дейін индекс біртіндеп қалпына келе бастады, қазан айының соңында 0 тармаққа жетті.

Бизнес-климат индексін Қазақстан Ұлттық Банкі кәсіпкерлерге олардың компанияларының қаржылық жағдайы және алдағы үш айда оның қаржылық жағдайы қалай өзгеруі мүмкін екені туралы сауалнама жүргізу негізінде дайындайды. 

Электронды коммерцияның арқасында бизнестің кірісі артып келеді

Пандемия кезінде халық онлайн саудаға бет бұрды. Соның нәтижесінде электрондық форматтағы кәсіпорындардың кірісі орта есеппен 25%-ға өсті. 

2020 жылдың қорытындысы бойынша электрондық коммерция сату көлемінің өсуі шамамен – 40%, яғни онлайн-сауда 1,4 млрд АҚШ долларға жетуі мүмкін. Былтыр көрсеткіш 1 млрд АҚШ доллар.

Карантин шаралары электрондық коммерцияға оң әсер еткенімен, 3,3 млн жұмысшы немесе экономикалық белсенді халықтың 36%-ы жұмыс істейтін шағын және орта бизнес құлдырады.

Осы жылы шағын және орта бизнесті құтқаруда банктер маңызды рөл атқарды. Біріншіден, қаржы ұйымдары бизнес үшін қолданыстағы несиелер бойынша кейінге қалдыруды қамтамасыз ете алды, екіншіден, ұйымдарға жаңа жеңілдетілген несиелермен қолдау көрсете алды.

Осы мақсатта мемлекет 800 млрд теңге бөлді. Бір қарыз алушы – ШОБ субъектісіне 3 млрд теңгеден аспайтын, ал ЖК үшін 50 млн теңгеден аспайтын деңгейде кредит беру лимиті белгіленген.

Бұл бағдарламаны іске асыруды банк секторы активтерінің сапасын тәуелсіз бағалаудан (AQR) өткен он екі қазақстандық банк жүзеге асырады. Соңғы деректер бойынша, атап айтқанда 2020 жылғы 18 қарашада банктер 567,4 млрд теңге сомаға 2 311 өтініш қабылдады. 1 370 ШОБ субъектілеріне 455,3 млрд теңге сомасында қарыз берілді, оның 101,6 млрд теңгесі бұрын берілген қарыздарды өтеуден түскен ақша есебінен берілді.