Еліміздегі ауыл шаруашығы қалай дамып жатыр?

Ауыл шаруашылығы-экономиканың ең қуатты салаларының бірі. Елдің әр аймағында ауа - райы мен географиялық жағдайлар белгілі бір дақылдарды өсіруге мүмкіндік береді. мал шаруашылығын дамытуға да көп көңіл бөлінеді.

Климат және география

Қазақстан бір мезгілде Шығыс Еуропа мен Орталық Азияда орналасқан, оны Арал және Каспий теңіздері жуады. Бұл аймақта қыс аз қарлы және суық, ал жазы құрғақ және ыстық. Қазақстан аумағының жартысына жуығы-жартылай шөлдер мен шөлдер. Батыс бөлігінде таулардың жоталары орналасқан. Су ресурстары географиялық жағдайға байланысты тапшылық болып табылады.

Егер өсімдіктер туралы айтатын болсақ, далада көбінесе ұзақ құрғақшылыққа төзімділігі жоғары жусан, қауырсын және бұталарды кездестіруге болады. Топырақ егіншілік үшін үлкен маңызға ие. Аумақтың көп бөлігі қоңыр және каштан топырақтарында, сондай-ақ қара топырақта. Қоңыр топырақтар мен сероземалар әлі де бар.

Еліміздегі ауыл шаруашылығы саласының дамуы

Қазақстанда бұл саланың дамуы 50-ші жылдары басталды. Экономикадағы дағдарысқа байланысты Кеңес өкіметі егіс алқаптарын барынша кеңейтуге шешім қабылдады. Сол кезде Қазақстан аумағында тың жерлерді игеру жұмыстары қарқынды жүргізілді.

Айта кету керек, бұл астықтың рекордтық өнімін жинауға мүмкіндік берді, алайда бұл фактор мал шаруашылығының дамуына теріс әсер етті, өйткені жайылымдар үшін аумақ күрт азайды. 60-80 жылдары осы саланың барынша қарқынды дамуы басталды. Кооперативтік меншік мемлекеттік меншікке айналды және бұл қаржыны бақылауды күшейтуге мүмкіндік берді.

Осыған байланысты фермерлердің көпшілігі ауылдан кетіп, Үкімет басқа одақтас республикалардан жұмысшыларды тартуға мәжбүр болды. Қазір жердің барлығы дерлік жеке фермерлердің қолында және көптеген жылдар бұрынғыдай ет және сүт өнімдеріне қатысты күрделі мәселе бар.

Ауыл шаруашылығы саласының сипаттамалары

Ауыл шаруашылығын келесі белгілермен сипаттауға болады:

• мал шаруашылығын дамытудың және жүн мен тері өндірісінің жоғары көрсеткіштері;
• өсірілетін дақылдардың көп бөлігі мақта, майлы дақылдар, жеміс-жидек және дәнді дақылдардан келеді;
• Қазақстан ұн мен бидайдың 10 ірі жеткізушілерінің бірі болып табылады; 

Экономикадағы ауыл шаруашылығы Бұл экономиканың негізгі салаларының бірі. Жыл сайын ол бюджетке кірістің шамамен 38% береді. Бұл салада еліміздің барлық жұмыс күшінің шамамен 16% - ы жұмысқа орналастырылған.

Айта кету керек, Қазақстанда ауыл шаруашылығы 1 адамға 967 кг астық өсіру бойынша әлемде 2 орында тұр, алайда мал шаруашылығының өнімділігі өте төмен және Қазақстанның бұл көрсеткіші — 142 орын.

Елдің ауыл шаруашылығы салалары

Қазақстанда дәстүрлі түрде 2 негізгі сала ұсынылған:

• Өсімдік шаруашылығы-ауыл шаруашылығының негізі. Ел аумағында жүгері, сұлы, тары, арпа, қарақұмық, күріш және жаздық бидай сияқты дақылдар өсіріледі. Майлы дақылдар мен қант қызылшасы да айтарлықтай аумақты алып жатыр. Сондай-ақ, жүзім, қауын, алма, картоп, зығыр және мақтаны атап өтуге болады.
• Елдегі мал шаруашылығы ірі қара мал, сондай-ақ ешкі, шошқа, түйе, жылқы және қой өсірумен ұсынылған.

Оңтүстік Қазақстандағы ауыл шаруашылығы

Елдегі климаттық және табиғи жағдайлардың алуан түрлілігін атап өту керек. Оңтүстік Қазақстанда ауыл шаруашылығы тау бөктеріндегі ауа температурасының жоғарылауы жағдайында дамуда. Егер сіз мұнда жасанды суаруды дұрыс ұйымдастырсаңыз, онда сіз темекі, қант қызылшасы, күріш және мақтадан жақсы өнім жинай аласыз. Сондай-ақ, бұл аймақта жүзім өсірумен айналысу өте тиімді.

Батыс Қазақстандағы ауыл шаруашылығы

Елдің бұл бөлігінде ауыл шаруашылығы негізінен мал шаруашылығына негізделген, оны үлкен шабындықтар мен жайылымдармен түсіндіруге болады. Көбінесе олар түйе, қой және жылқы өсірумен айналысады. Егістік алқаптарының шамамен 70% - ы мұнда бидаймен отырғызылады, қалған жерінде қара бидай, тары және арпа өседі.

Шығыс Қазақстандағы ауыл шаруашылығы

Елдің бұл бөлігінде ауыл шаруашылығы суарылмайтын егіншілікпен ұсынылған. Ең көп жер күнбағыс дақылдарына арналған. Өзендерге жақын жерде бұршақ, сұлы, бидай және кейбір көкөніс дақылдары да себіледі. Сондай-ақ, мұнда ет-сүт шаруашылығы қарқынды дамып келеді.

Мемлекеттің ауыл шаруашылығына қатысты саясаты

Қазақстанда ауыл шаруашылығы биліктің көмегімен дамуда. Олар жүргізетін барлық реформалар мыналарға бағытталған:

• ауылдық аудандарда халықтың әл-ауқатының деңгейін арттыру; аграрлық аудандардағы халықты сумен, газбен және электрмен қамтамасыз ету;
• ауылдық Жолдарды күрделі жөндеу және салу;
• ауыл тұрғындарының спорттық және мәдени бағдарламаларға қолжетімділігін қамтамасыз ету;
• Ауыл шаруашылығы саласын дамытудағы проблемалар Саланы жеткіліксіз қаржыландыру;
• етті басқа елдерге экспорттау мүмкіндігі үшін мал басын көбейту қажеттілігі;
• егінді сақтауға арналған қоймалардың жетіспеушілігі;
• ескірген техникалық және материалдық база.

Қорытынды: 

Жоғарыда айтылғандардың барлығына сүйене отырып, Қазақстанның ауыл шаруашылығы саласында белгілі бір тоқырау бар деп айтуға болады. Жағдайды адами және табиғи ресурстарды толық емес және ұтымсыз пайдалану деп сипаттауға болады. Негізгі проблема-бұл қазіргі заманғы фермерлік формаға көшу ешқашан аяқталмады, бұл салықты төлеуді бақылауды едәуір қиындатады.

Сондай-ақ, ауыл шаруашылығы саласына инвестициялардың жеткіліксіздігін атап өту қажет. Ет және сүт өнеркәсібінде ең көп проблемалар бар, бұл тұтынушылардың сұраныстарын қанағаттандыру үшін өнімдердің мәжбүрлі импортына себеп болды. Қысқа мерзімде шешілуі керек тағы бір маңызды мәселе — жиналған өнімді сақтауға болатын аумақтың жетіспеушілігі.