Жаңа технология Қазақстанды қалай өзгертеді?

Қазақстандықтар өздерін жаңа технологияларды енгізуге дайын және цифрландыруды оң қабылдайтын техно-оптимистер ретінде бұрыннан танытып келеді. Осы ашықтықтың арқасында инновациялар мен озық технологиялар күнделікті өмірдің ажырамас бөлігіне айналуда, әсіресе интернеттің енуі мен смартфондарды пайдаланудың өсуі аясында.

Технологиялық прогресс және оның мысалдары

Технологияның күнделікті өмірге әсерінің айқын мысалы-қолма-қол ақшасыз төлемдер. 2023 жылы қолма-қол ақшасыз карточкалық транзакциялар көлемі 142,6 триллион теңгеге жетті, бұл елдің ЖІӨ-нің 120 пайызын құрайды. Қолма-қол ақшасыз операциялардың үлесі 86,2 пайызға дейін өсті, бұл тіпті әлемдік стандарттар бойынша айтарлықтай жетістік.

Қазақстанда технологиялардың қолдаушылары ғана емес, жолсеріктері де көп. Қазақстандық жастардың IT-секторға деген құштарлығы соңғы жылдары шын мәнінде жаппай болды, ал отандық нарық жаңа стартаптармен толықты. Бұған бір жағынан энтузиастар мен жеке инвесторлар, екінші жағынан - Astana Hub сияқты даму институттары ықпал етеді. АХҚО да маңызды рөл атқарады, оның реттеу режимі тек финтех-стартаптарды ғана емес, сонымен қатар Қазақстан үшін краудсорсинг сияқты жаңа қызмет түрлерін құруға мүмкіндік береді.

Технологияның қиындықтары

Бірақ технология тым тез дамып келеді. Әрбір жаңа күн дайын болу керек және бүкіл әлем үшін қиындық тудыратын жаңа өнертабыстар мен трендтерді әкеледі. Бұл әсіресе генеративті жасанды интеллектке қатысты: терең фейктерді қабылдаған алаяқтар біздің азаматтарымыз үшін де, құқық қорғау органдары үшін де күтпеген жағдай болды.

Технологияның даму қарқыны тек артады. Мысалы, роботтандырудың даму қарқыны жақын болашақта тауашалық технологиядан алынған Роботтар жаппай және салыстырмалы түрде арзан технологияға айналатынын көрсетеді. Бұл қолда бар олқылықтарды жабу және жаңаларының пайда болуына дайындалу үшін барынша күш салу керек дегенді білдіреді.

Сандық құқық мәселелері

Бірінші кезектегі мәселе - цифрлық құқық. Нормативтік-құқықтық базаны цифрлық дәуірдің сын-тегеуріндеріне бейімдеу қарқыны төмен. Сонымен қатар, цифрлық мәдениет, цифрлық сауаттылықтан айырмашылығы, Қазақстанда әлі де нашар дамыған.

Болашақта айтарлықтай олқылықтардың алдын алу үшін реттеу әлдеқайда икемді және бейімделгіш болуы керек. Шын мәнінде, бұл технологиялық секторды тиімді реттеудің жаңа шеңберін құру туралы.

Бұл мәселені тек мемлекеттік органдар, техно-оптимистік жұртшылық пен кәсіпкерлер арасында диалог құру арқылы шешуге болады, олар әрдайым байланысқа түсуге дайын емес және олардың істеріне араласпауды жақтайды.

QazTech альянсы Қазақстанның жетекші технологиялық компаниялары мен мамандарының шоғырландырылған ұстанымын білдіреді. Ұйымның қатысушылары мен серіктестері арасында Kaspi Market, Sergek Group, Communications Kazakhstan, Azimut Solutions, Desht Analytics, Axiom Capital, Tumar Ventures, Clever Market және басқа да танымал компаниялар бар. Альянстың негізгі миссиясы-технологиялық секторда тиімді реттеуші орта құру үшін мемлекеттік органдар, қоғам және кәсіпкерлер арасындағы көпір болу.

QazTech командасына it, құқық, қаржы, макроэкономика және басқа да салалардың мамандары кіреді. Бұл пәнаралық тәсіл ағымдағы тенденцияларды жан-жақты бағалауға және технологиялық секторды дамыту бойынша ұсыныстар жасауға мүмкіндік береді. Альянстың негізгі міндеттерінің бірі технологиялық сектордың ағымдағы жағдайын бағалау және оны дамытуға бағытталған шешімдер қабылдауды қолдау үшін аналитика құру болып табылады.

QazTech-тің алдағы жоспарларына Альянс мүшелерінің цифрлық және Салық кодекстері мәселелері бойынша ұстанымдарын шоғырландыру, цифрлық сауда үрдістерін зерделеу, сондай-ақ Бәсекелестік және киберқауіпсіздік мәселелерін шешу кіреді. Альянстың атқарушы директоры Жанболат Кәкішев мемлекеттік органдарды реттеу стандарттарын құруда қолдау үшін цифрлық құқық және технологиялар саласындағы сарапшыларды тартудың маңыздылығын атап өтті.

"Біздің басты міндетіміз - өзара тиімді және тұрақты шешімдерді енгізу үшін мемлекет пен бизнестің ұстанымдарын жақындастыру. Ойын ережелерін нарықтың барлық қатысушылары қабылдауы және түсінуі тиіс, ал қоғам цифрлық қатерлерден қорғалуы тиіс - тек осылай ғана сенім атмосферасын құруға және инновациялық экожүйенің тиімділігін арттыруға болады", - деп атап өтті Жанболат Кәкішев.