Азамат пен Аружан – Қазақстандағы ең танымал қазақ есімдері

Ұлттық статистика бюросының мәліметінше, 2021 жылғы санақ кезінде Қазақстанда Азамат есімді 63 мың ер адам және Аружан есімді 73 мың әйел тұрған.

Бюро дерегіне сәйкес, 10 реттен көп кездесетін 33 мыңнан астам есім және 100-ден астам рет кездесетін 29 мың тектің бары анықталған.

Қазақ ер есімдеріне ең көп жалғанған сөздер – «бай», «бек», «жан», «хан» болды.  «Бек» өткен ғасырда өте танымал болғанымен, 2000-шы жылдардан кейін бәсеңдей бастаған. Бұл ретте құрамында «хан» сөзі бар есімдер соңғы 30 жыл бойы тұрақты түрде өсім көрсетіп келеді.

Әйел есімдерінде ең жиі кездесетін «гүл» сөзі 1950 жылдардан бастап 2000 жылдарға дейін өте танымал болған.

Электрондық кесте деректеріне сәйкес, қазақтардың қысқа есімдерді көбірек ұната бастағанын да байқауға болады. Бір қызығы, 70-80-ші жылдарды қоспағанда, ерлердің есімдері әйелдердікінен ұзағырақ болған.

Қазақстанда 10 000-нан астам рет 69 қазақ тегі кездеседі. Осылайша, қазақтың алғашқы тектер үштігіне Ахметов (56 мың), Серік (39 мың), Омаров (36 мың) кіріп отыр. Қазақтар арасында ов, ев, ин (ова, ева, ина) жалғауларына аяқталған тектер үлесі 64% құрайды. Алайда, әр жылы туғандардың тектерін талдасақ, аталған жалғаулары бар тектер үлесінің азаю динамикасын байқауға болады.

Сондай-ақ диаграмма қазақстандықтың әкесінің аты дегенде -вич, -вна жалғауларынан гөрі ұлы/қызы дегенге көшіп жатқанын көрсетеді.

Сонымен қатар Қазақстанда атымен де, тегімен де аттас азаматтар саны аз емес. Осы ретте  Серік Ахметов (415) пен Айзере Серік (517) деген есімі мен тегі бірдей адамдар ең көп.