Қанша қазақстандық лудомания дертіне шалдықты? Сарапшылар мен депутаттар пікірі

Қазақстанда 440 мыңға жуық адам лудоманиядан зардап шегеді, бұл халықтың үш пайызы. Мұндай статистиканы Мәжілісте Алматы Республикалық психикалық денсаулық ғылыми-практикалық орталығы бас директорының орынбасары Дәулет Байпейісов бөлісті, деп хабарлайды ҚазАқпарат Orda.kz.

Парламентте сөйлеген сөзінде сарапшы лудомания құмар ойындарға патологиялық тартымдылық екенін атап өтті. Ол хоббиге байланысты психикалық бұзылыс ретінде жіктеледі. Оның әлемде таралуын халықтың 0,12% - дан 5,8% - на дейін бағалайды. Бұл ретте ересек халықтың шамамен 12,5% - ы үнемі ойнайды.

"Осылайша, математикалық модельдеу кезінде, егер осы сандарды Қазақстанға аударатын болсақ, осындай көрініс алынады. Патологияның таралуы 442 мың адамға дейін болуы мүмкін яғни халықтың үш пайызы", Байпейісов айтты.

Қазақстанда эпидемиологиялық зерттеу 2012 жылы жүргізілді. Респонденттер (төрт мыңнан астам) - 16 жастан 21 жасқа дейінгі жастар. Зерттеу тәуелділік тәуекелдерінің таралуын анықтады. Зерттеу нәтижелері бойынша 16 және 21 жастағы жасөспірімдер мен жастардың компьютерлік тәуелділігі бір пайызды құрайтыны анықталды. Ал нашақорлықтың даму қаупі-сауалнамаға қатысқан адамдардың 23% -. патологиялық тәуелділіктің даму ықтималдығы сауалнамаға қатысқан оқушылардың бес пайызында анықталды.

"Қазір бүкіл әлем бойынша көмек сұрауға қатысты. Бұл орташа есеппен 0,23 % құрайды. Қазақстанда қандай көмек көрсетіледі. Осы контингентке көмек көрсету үшін 20 психикалық көмек көрсету орталығы жұмыс істейді. Яғни, әрбір облыс орталығында және Республикалық маңызы бар үш қалада осындай орталықтар бар. Сонымен қатар, қалалық емханалар деңгейіндегі 80 бастапқы психикалық денсаулық орталығы. Ауылда бұл 205 психикалық денсаулық кабинеті. Диагноз қою және көмек көрсету денсаулық сақтау министрлігі бекіткен тиісті бұйрықтар мен ережелермен реттеледі", дейді маман.

Оның деректері бойынша, 28 наурызға динамикалық БАҚЫЛАУДА Қазақстан бойынша 12 пациент тұр. Өткен жылы 11 адам, 2022 жылы 10 адам болды. Емдеу стационар жағдайында да, амбулаториялық жағдайда да болуы мүмкін.

"Бізде халықаралық стандарттарға сәйкес келетін жаңартылған клиникалық хаттама бар. Аймақтық психикалық денсаулық орталықтарында жыл сайын 20-30 пациент стационарлық емдеуден өтеді. Емдеу ұзақтығы стационарда 22-ден 31 күнге дейін. Емдеу мен оңалтудың ұзақтығын ескере отырып, адамды қоғамға қайтару үшін тоғыз ай қажет", дейді Дәулет Байпейісов.

Сондай ақ бұған дейін депутат Элнур Бейсенбаев лудоманияға қатысты бизнестің жылжымайтын мүлік нарығын басып озғаны туралы хабарлаған болатын.

— Өткен жылы бейресми ақпарат бойынша букмекерлік кеңселердің айналымы 1 трлн теңгеге жетті. Құмар ойындар қазір жылжымайтын мүлік нарығын басып озды. Сондықтан заң жобасы қоғам үшін өте өзекті және маңызды екені түсінікті. Шынында да, Қазақстандағы құмар ойындар страныет ретінде таралып, елдің қауіпсіздігіне қауіп төндіреді. Мұның басты себебі-құмар ойындардың оңай қол жетімділігі және олардың ұйымдастырушыларының веб-сайттарының Интернетте кең таралуы. Егер сіз деректерге қарасаңыз, алдағы екі жарым жылда елдің әрбір бесінші тұрғыны ойын ойнайды немесе құмар ойындарға қатысы бар. 400 мыңға жуық адам букмекерлік кеңселер мен казинолардың тұрақты клиенттеріне айналды, - деді Эльнур Бейсенбаев Парламент Мәжілісінде ойын бизнесі туралы заң жобасының тұсаукесері кезінде.

Оның айтуынша, ажырасудың 40% - ы лудоманиядан тікелей туындаған. Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа жүгінетіндердің көпшілігі осы құмар ойынға тәуелді.

— Мысалы, 2022 жылы елде 3 мың 676 адам өз — өзіне қол жұмсады, ал олардың бесіншісінің бірінің себебі-лудомания. Өкінішке орай, бұл ауру қазір армияда кең таралған. Бұрын сарбаздар арасында суицид сирек кездесетін. Ауру азайғанымен, сарбаздар арасындағы суицид жиілеп кетті. Олардың көпшілігі құмар ойын тұзағынан шыға алмайды және осындай қорқынышты қадамға барады. Сонымен қатар, қылмыскерлердің 20% - ы "құмар ойынға тәуелділер"екені белгілі болды. Олар алдымен ставкалардан ақша табу үшін қарыз алады, содан кейін ұрлық пен тонау сияқты қылмыстар жасайды. Осылайша, лудомания ХХІ ғасырдың ауруына айналады. Тіпті мектеп оқушылары да ойнап, ставка жасай бастады. Олар ересек туыстарының атынан тіркеліп, ойнайды, мұндай жағдайлар жиілеп кетті. Мысалы, елдегі әрбір бесінші жас букмекерлік кеңселерде бәс тігеді. Бұл дегеніміз, миллионнан астам жас кем дегенде бірнеше рет бәс тігеді, - деп толықтырды мәжілісмен.